Abdijmuseum Ten Duinen
12.11.2024
Museumbibliotheek

Carolus de Visch op 69-jarige leeftijd, kort voor zijn overlijden (Col. ATD, inv. nr. 41068).

Carolus de Visch (1596-1666) is een van de bekendste auteurs van de Duinenabdij. Afkomstig van Bulskamp (bij Veurne), trad hij binnen onder abt Cancellier toen Ten Duinen op de nabije abdijhoeve Ten Bogaerde in Koksijde-Veurne gevestigd was. Hij gaf onder meer les in Duitse abdijen en was biechtvader van vrouwenkloosters in Vlaanderen. Hij vertaalde voor hen een aantal heiligenlevens uit het Latijn naar het Nederlands.

De Visch blijft nochtans vooral bekend als strenge wetenschapper, die in contact stond met de belangrijkste geleerden van zijn tijd. Zo vormt zijn "Compendium" uit 1660 de eerste kritische geschiedenis van de Duinenabdij en gaf hij een erg lovende biografie van abt Cancellier uit. Zijn opzoekingen over cisterciënzerauteurs wereldwijd publiceerde hij in een "Bibliotheca Scriptorum", die twee uitgaven beleefde en waaraan hij tot zijn dood verder werkte. Het is nog steeds een standaardwerk. Het Abdijmuseum Ten Duinen te Koksijde bezit hiervan exemplaren. De bibliografie van Carolus de Visch is evenwel zo indrukwekkend, dat er nog heel wat titels ontbreken.

Eigenhandig geschreven aanvullingen van de Visch in een exemplaar van het 'Compendium', de geschiedenis van de Duinenabdij, gedrukt in 1660 (Col. ATD, inv. nr. 44831).
Het levenswerk van de Visch, de 'Bibliotheca Scriptorm Sacri ordinis Cisterciensis' (hier de 2de uitgave van 1656), die nog steeds gewaardeerd en gebruikt wordt (Col. ATD, inv. nr. 40401).
De biografie van abt Cancellier door Carolus de Visch, 1655 (Col. ATD, inv. nr. 40317).

Op een recente veiling kon het Abdijmuseum opnieuw een de Visch-publicatie verwerven. Het is een klein boekje, gedrukt te Brugge in 1663, waarin hij een tekst publiceerde over het ontstaan van het H. Sacrament door de Luikse theoloog Jean Chapeaville (1551-1617). Maar de Visch deed meer dan enkel andermans tekst uitgeven. Hij voegde er een eigen "dissertatio" aan toe over de 13de-eeuwse heilige Juliana van Cornillon, die bij de instelling van het H. Sacramentsfeest een belangrijke rol gespeeld heeft. Niet zomaar een kleine aanvulling, want de Vischs beschouwingen vullen bijna de helft van het volume, en dat verklaart de interesse van het Abdijmuseum.

De laatste aanwinst van het Abdijmuseum met het titelblad (foto www.vdw-auctions.com) (Col. ATD, inv. nr. 41187).

Vooraan heeft een vroegere eigenaar zich door een inscriptie bekend gemaakt: doctor van de theologische faculteit van Parijs François Martin (1639-1726), een minderbroeder uit Caen, bezat dit in 1717. Nogal wat boeken heeft hij van zo'n verklaring voorzien. Een kleine zoektocht op internet leert dat boeken uit zijn bibliotheek nu verspreid zitten in allerlei grote bibliotheken. En nu ook in het Abdijmuseum te Koksijde!